Bemiddel alleen voor wie echt kán werken

“Niet iedereen met een afstand tot de arbeidsmarkt is ook echt in staat om te werken. Zet daarom vooral in op de begeleiding van mensen die binnen afzienbare termijn wél aan de slag kunnen”, stelt onze voorzitter Marcel Hielkema in zijn opiniestuk in Trouw.

Ondanks de enorme krapte op de arbeidsmarkt zitten nog steeds bijna 400.000 mensen in de bijstand en is de helft van de mensen in het doelgroepenregister van de Banenafspraak nog niet aan het werk. Nu blijkt dat een groot deel van hen helemaal niet kán werken (rapport van de Arbeidsinspectie), houden we onszelf wat betreft de inzet van onbenut arbeidspotentieel voor de gek.

We moeten alles doen om personeelskrapte tegen te gaan. Het naar werk begeleiden van mensen die nu nog langs de kant staan geldt als een belangrijke mogelijkheid. Terecht. Wie nu nog zoekt naar het schaap met vijf poten kan het vergeten. Werkgevers moeten openstaan voor iedereen met een zogenoemde afstand tot de arbeidsmarkt.

Onbenut potentieel wordt veel te rooskleurig ingeschat

Het bedrijfsleven heeft de afgelopen jaren 86.000 banen gecreëerd voor werkzoekenden met een arbeids­beperking. Dat is gelukt door te kijken naar wat mensen wél in plaats van niet kunnen en door banen aan te passen. Vooral waar werkgevers en publieke uitvoerders goed ­samenwerken en bestanden inzichtelijk zijn, worden doelstellingen van de Banenafspraak nog steeds ­behaald.

Tegelijk is slechts iets meer dan de helft van de 265.000 mensen in het doelgroepenregister daadwerkelijk aan de slag. Veel van de mensen in het register hebben dusdanige beperkingen en problemen dat de Arbeidsinspectie betwijfelt of zij ooit aan het werk kunnen in een reguliere baan. Zij zouden beter op hun plek zijn in ­andere vormen van participatie.

Daarmee hebben we het onbenut potentieel veel te rooskleurig ingeschat. Het wordt op basis van het register nagenoeg onmogelijk om de doelstellingen van de Banenafspraak te verwezenlijken. Veel beter is het daarom om vol in te zetten op de arbeidsontwikkeling en begeleiding van degenen die wél binnen afzienbare termijn aan de slag kunnen en de anderen rust en zekerheid te bieden met een goede uitkering.

Niet te snel mensen afschrijven

Daarbij moeten we ervoor waken mensen te snel af te schrijven. In de praktijk blijkt vaak veel meer mogelijk dan uitvoeringsinstanties denken. De sociaal ontwikkelbedrijven spelen een belangrijke rol in het arbeidsfit maken van deze groep, maar kunnen ook als vangnet functioneren voor mensen die meer gebaat zijn bij beschut werk.

In het belang van kwetsbare werkzoekenden en gezien de personeelskrapte moeten we ons blijven inzetten zoveel mogelijk mensen bij het arbeidsproces te betrekken.

Dit opiniestuk is op 29 juli 2024 geplaatst in Trouw.